Fundacja Reporterów wraz z kilkudziesięcioma innymi europejskimi organizacjami dziennikarskimi i społecznymi zaapelowała do Parlamentu Europejskiego o podjęcie natychmiastowych działań mających na celu ochronę dziennikarzy korzystających z prawa dostępu do informacji. W szczególności apelujemy o wzmocnienie środków zapewniających ochronę tożsamości osób składających wnioski – powinna ona być ujawniana tylko wtedy, gdy jest to wyraźnie uzasadnione nadrzędnym interesem publicznym.
Pod koniec lutego Europą wstrząsnęła informacja o zabójstwie słowackiego dziennikarza śledczego Jana Kuciaka. Jedną z hipotez stawianych przez współpracowników Kuciaka, a także dziennikarzy badających sprawę morderstwa (vide: tekst OCCRP), jest, że mordercy mogli trafić na trop dziennikarza (jego adres, temat nad jakim pracował) poprzez wgląd do informacji z wniosków o dostęp do informacji publicznej, składanych przez Kuciaka.
Jeśli tak było, nie byłby to pierwszy taki przypadek w Europie. Serbska agencja antykorupcyjna zawsze informuje osoby, co do których działalności zgłoszono wniosek – muszą wydać na udzielenie informacji zgodę. OCCRP przywołuje słowa dziennikarza KRIK, Stevana Dojcinovica, że tamtejszy KRS czy ewidencja gruntów nie raz przekazywała informacje osobom i firmom, które były pod dziennikarską lupą – narażając w ten sposób nie tylko tematy, ale i bezpieczeństwo dziennikarzy. Podobne obawy zgłaszają m.in. dziennikarze we Włoszech czy Czarnogórze.
Prawo dostępu do informacji jest niezbędnym narzędziem w wypełnianiu obowiązków tzw. czwartej władzy, w walce z korupcją, monitorowaniem przypadków łamania praw człowieka i w działaniach na rzecz ochrony rządów prawa. To jedno z podstawowych narzędzi kontrolowania władz – nie tylko przez dziennikarzy, ale i przez obywateli. Korzystanie z tego prawa nie może wiązać się z działaniami zagrażającymi życiu, zdrowiu i wolności tych osób. Stąd i nasz podpis pod tym apelem.
Pełna treść apelu w języku angielskim wraz z listą podpisujących organizacji: Letter to European Parliament with Statement on killing of Jan Kuciak
Madrid/Brussels, 13 March 2018
Dear Member of the European Parliament
In advance of tomorrow’s parliamentary debate on the killing of Slovak investigative journalist Jan Kuciak, please find below a statement signed by 61 civil society organisations from across Europe and elsewhere expressing their concern about the fact that his investigation may have been exposed after he submitted request for information, and calling on the European Union to take action to help protect journalists and all those who exercise their fundamental right of access to information.
More details can be found in this story by the Organised Crime and Corruption Reporting Project: https://www.occrp.org/en/amurderedjournalistslastinvestigation/freedom-of-information-law-reporters-best-friend-or-killer
Statement by journalism, media freedom, right to information, human rights and other organisations
In light of the shocking news that Jan Kuciak was likely killed as a result of his work as an investigative journalist and whose freedom of information requests may have been passed to the subject of his inquiry, we the undersigned, are calling on the EU for immediate action to safeguard journalists exercising the right of access to information.
With the second killing of a journalist in Europe in less than six months it is evident that urgent action must be taken to ensure the protection of civil society exercising fundamental rights.
The right of access to information is an essential tool for fighting corruption, for investigating violations of human rights, and for protecting the rule of law.
We condemn any actions by public authorities that puts in danger those who exercise this right.
We have identified numerous instances from across Europe of public authorities passing on the names of journalists and other information requesters to third parties. The absence of specific laws and policies that proscribe and sanction such breaches is a matter of grave concern. The identity of requesters should only ever be revealed where there is a clearly justified overriding public interest in doing so.
We the undersigned organisations therefore call for on the European Union take urgent action to ensure strong protections for the safety and integrity of journalists and all those who exercise the right of access to information.
Specifically, we call for actions that will guarantee:
» An environment in which the right of access to information can be exercised without fear;
» A strengthening of the legal framework across European countries, including specific measures that ensure that the identity of the requesters is safeguarded.
foto: autor: Matej Grochal CC BY-SA 4.0
